Soms gebeuren er dingen of ontstaan er situaties waar je heftig op reageert. Je wordt ergens plots door getriggerd en je voelt de emoties door je lichaam stromen en je gedachten schieten alle kanten uit. Of dit nu komt door een boos mailtje van je baas, of juist de vraag van je baas waar dat ene document blijft wat je zelf alweer vergeten was. Het kan komen doordat iemand in de rij bij de supermarkt voordringt, je in het verkeer wordt afgesneden of vanwege heftigere situaties. Ze roepen vrijwel direct een reactie bij ons op. Hoe ga je hiermee om?
Iets duidelijk maken
Allereerst: deze reacties zijn niet slecht! Onze emoties proberen ons iets duidelijk te maken, bijvoorbeeld dat we actie mogen ondernemen omdat ze ons laten zien dat iemand over onze grenzen heen in is gegaan. Waarschijnlijk gaat je hartslag omhoog en versnelt je ademhaling, je spieren spannen zich aan, je lichaam maakt zich klaar om te reageren op de situatie. En dat is iets heel moois van ons lichaam! Een krachtig mechanisme wat ons helpt te overleven. Maar daarna, als de emotie is gezakt, mag je jezelf weer tot rust brengen, jezelf ontstressen. En dit zijn we niet meer gewend.
Een dier op de vlucht
Je kan het vergelijken met een dier dat door een ander dier achterna wordt gezeten. Alles in zijn lichaam spant zich aan om te vluchten wanneer hij opmerkt dat hij als prooi is komen te vallen. Het dier rent voor zijn leven! Hij rent en hij rent en hij kan maar net ontsnappen. Zodra hij realiseert dat het gevaar geweken is, brengt hij zichzelf en zijn hele lichaam tot rust. Hij ontspant weer, laat zijn hartslag zakken, zijn ademhaling vertragen en laadt zichzelf weer op van deze intensieve vluchtactie. Wij als mens zijn dit niet (meer) gewend. We worden dan misschien niet meer achterna gezeten door enge dieren maar we ervaren in ons leven dagelijks prikkels die we als heftig bestempelen en waar ons lichaam op reageert en alles klaarmaakt om in actie te komen, de fight or flight modus.
Maar een paar seconden
Vaak hebben we helemaal niet door dat bepaalde situaties zo'n heftige reactie in ons lichaam oproepen en komen we misschien wel even in actie maar we laden onszelf daarna niet op zoals het dier uitrust na de vluchtactie. We geven de stress niet de mogelijkheid om ons lichaam te verlaten. De echte emotie duurt vaak ook maar een paar seconden maar wat wij doen, is dat we met onze gedachten blijven denken aan de stressvolle gebeurtenis en we maken het in onze hoofden alleen maar groter. De echte situatie viel in werkelijkheid wel mee maar we maken het groter en erger in ons hoofd, misschien wel omdat het een oude pijnlijke herinnering bij je oproept, omdat je ergens van bent geschrokken en de mogelijke scenario's al hebt bedacht of noem maar op. Je blijft de spanning van de gebeurtenis in je lichaam houden en alleen al als je er weer aan denkt, voel je je adem weer versnellen en je hartslag in je keel.
3 Stappen om van stressvolle situaties te herstellen
Hoe kunnen wij van stressvolle situaties herstellen? Hoe kunnen wij onszelf en ons lichaam weer tot rust brengen?
1. Het begint bij dit bij jezelf op te merken (net zoals met veel dingen: het begint bij bewustwording). Blijf je hangen in de emotie en blijft je lichaam in de stressstand? Merk dit op. Je kan jezelf vragen stellen als: wat is er net gebeurd? Wat merk(te) ik in mijn lichaam? Wat voel ik? Hoe reageer(de) ik? Welke gedachten gaan door mijn hoofd? Schrijf eventueel je antwoorden op deze vragen voor jezelf op. Dit kan al helpen om de situatie wat meer van een afstand te bekijken. Zodra je dit hebt opgemerkt, kan je door naar de volgende stap.
2. Vraag jezelf: wat heb ik nodig om te ontstressen?
Het kan goed zijn om hier eens over na te denken op een moment waarop je weinig stress ervaart en maak dan voor jezelf een lijst met alle dingen waardoor jij je goed voelt en kunt ontspannen. Pak deze lijst erbij op het moment dat je merkt dat je veel stress en spanning ervaart en kies iets uit.
3. Ga dit doen! Met je volledige aandacht. Door iets met je volledige aandacht te doen, ontstaat er ruimte en is er nog weinig ruimte over voor je gedachten die de stress in je lichaam vasthouden of juist weer oproepen. Bovendien kunnen er zo positieve emoties ontstaan die een 'undoing-effect' hebben op de negatieve emoties die je zojuist hebt ervaren.
Deze stappen kunnen je helpen om niet te blijven hangen in het stressvolle gevoel, de situatie wat meer los te laten en je lichaam en je hoofd te ontstressen.
Wat werkt voor jou om te ontstressen?